Herkes için Yaratıcılık: 4 Temel Teknik / Arif Gökhan RAKICI
Bu yazımızda ister günlük hayatta isterse de iş hayatında herkes tarafından kullanılabilecek bizlerin de
eğitim ve danışmanlık hizmetlerimiz süresince sıklıkla kullandığımız ve olumlu sonuçlar elde ettiğimiz 4 temel yaratıcı düşünme tekniğinden kısaca bahsedeceğiz. Fayda sağlamanız dileğiyle…
1) Bağlantı Kurma (Benzetme) Tekniği: Aslına bakacak olursanız en temel yaratıcı düşünme tekniğidir. İlk bakışta aralarında pek ortak nokta yokmuş gibi görünen nesne, kavram ya da olgular arasında ortak nokta bulmaya çalışın. Zihninizi bu yönde (yanal düşünme) zorlarsanız yaratıcı düşünme açısından en temel ve en faydalı egzersizi yapmış olacaksınız ve ayrıca zaman içerisinde göreceksiniz ki ortak nokta bulma kapasiteniz ve hızınız artacak.
Örneğin; 1 litre pet şişe su ile 1 tahta kalemi arasında hangi ortak noktalar vardır? Bir düşünün…
Olası Cevaplar; İkisi de plastik yapılıdır, üzerlerinde etiket vardır, kapakları vardır, içlerinde sıvı vardır, ikisi de taşınabilir…vb
Bu egzersizi çocuğunuz ve/veya yeğeniniz ile de bir yarışma havasında yapmaya çalışın hem birlikte hoşça vakit geçirmiş olur hem de onun yaratıcılığını arttırmış olursunuz.
2) Başka başka? (Kaynakları Etkili Kullanma) Tekniği: Mahşer-i Cümbüş tiyatro ekibinin gösterileri sırasında sıklıkla kullandığı bu teknikte elinize aldığınız herhangi bir nesne ile (örneğin leğen) asıl işlevi dışında başka neler yapılabileceği ya da başka ne işe yarayabileceği konusunda zihninizi zorlayın. Oldukça keyifli ve bir o kadar da yaratıcı düşünme kapasitenizi arttıran bir başka tekniktir. Yine çocuğunuz ve/veya yeğeniniz ile keyifli ve verimli bir vakit geçirmenize de yardımcı olur.
Leğen örneğine dönecek olursak; komik bir başlık olabilir, oyun için direksiyon olabilir, ters çevirip bir davul gibi çalınabilir, yerde yuvarlanabilir, frızbi gibi atılabilir, içerisine başka şeyler konularak bir saklama kabı gibi kullanılabilir, çocuk içerisine oturtulup ev içerisinde çekilerek gezdirilebilir.
3) Tohumlama (seeding) Tekniği: Eğitim ve danışmanlık hizmetlerimiz sırasında sıklıkla kullandığımız bu grup yaratıcı düşünme tekniğinde katılımcılara ara ara cevabın hemen alınmak istenmediği bazı sorular sorulur. (Örneğin; sizce slaytta gördüğünüz bu ürün/hizmet/uygulama bizim işimizde tamamen ya da kısmen nasıl kullanılabilir?) Böylece soru cevabı üzerinde bilinçli halde düşünmeyen katılımcılar aslında bilinçdışı ya da bilinçaltı olarak soruya cevaplar üretirler. Gün ya da oturum sonunda da sorulan bu sorularla ilgili genel bir fikir toplama oturumu yapılabilir. Sizler de ofisinizdeki çalışma arkadaşlarınız ya da yöneticisi olduğunuz ekip üyelerinizle bir çeşit beyin fırtınası tekniği de olan bu tekniği kullanabilirsiniz. Ne kadar yaratıcı fikirler topladığınıza inanamayacaksınız.
4) Ara Verme (Mola) Tekniği: Problem çözme temelli bu teknikte günlük ya da iş hayatında karşılaşılan bir problemle ilgili çalışmaya ya da örneğin bulunmaya çalışılan kayıp bir eşyayı aramaya ara verilir ve mümkünse konuyla ilgisiz bambaşka bir konu ya da işle bir süre (Örneğin 15 dk.) ilgilenilir. Daha sonra da çözülmeye çalışılan o ilk probleme dönülüp bir süre daha (Örneğin 15 dk.) çalışılır. Bu döngü çözüm bulunana kadar sürdürülebilir. Bu teknik yaratıcı sürecin temel evrelerinden olan kuluçka etkisi’ni (diğer evreler: hazırlık, fikrin doğuşu ve geliştirme) harekete geçirmeye yöneliktir. Sanılanın aksine zihnimiz zorlandığı değil dinlendiği yani rahat bırakıldığı anlarda çok daha yaratıcı çözümler üretir. Bu nedenledir ki birçok ünlü mucit icadını çalıştığı değil dinlendiği anlarda bulmuştur. Örneğin Arşimet suyun kaldırma kuvvetini banyo yaparken Newton da yer çekimini dinlenirken düşen elmayı gördüğünde bulmuşlardır.
Yaratıcılık öğrenilebilen ve geliştirilebilen bir yetenektir. Sizler de aktardığımız bu temel teknikleri kullanarak çok daha yaratıcı olabilirsiniz. Unutmayın ki en uzun yolculuklar da bir adımla başlar. O adımı hemen atmanız dileğiyle…
Arif Gökhan Rakıcı / Ekim 2013
Makaleyi indir